vrijdag 2 april
19:15 - 22:00
Johannes Passion Goede Vrijdag NPO2
Op Goede Vrijdag 2 april, vanaf 19.20 uur op NPO2, is de tv-uitzending van de Johannes-Passion, uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging o.l.v. René Jacobs vanuit Grote Kerk Naarden. Deze passie van Bach wordt opgenomen in samenwerking met de NTR. De uitzending van het concert wordt voorafgegaan door een inleiding en interview met dirigent René Jacobs. Op donderdagavond 1 april zal dezelfde opname worden uitgezonden op NPO radio4.
De stilte verbreken
Als je in 1725 als inwoner van Leipzig op Goede Vrijdag naar de kerk ging en daar Bachs Johannes-Passion hoorde, dan was dat het einde van een streng muzikaal dieet. In de vastentijd – de veertig dagen voor Pasen – lag het openbare leven in Leipzig grotendeels stil. Er waren geen festiviteiten, geen concerten of theatervoorstellingen en in de kerk klonken alleen liturgische gezangen zonder instrumentale begeleiding. De organist speelde niet, er klonken geen cantates of andere meerstemmige muziek.
Dat klinkt bekend. Ook wij zijn op dit moment vrijwel verstoken van live muziek. Beter dan ooit kunnen we ons indenken hoe het moet hebben gevoeld om op Goede Vrijdag die eerste noten van het openingskoor te horen.
Johannes versus Matthäus-Passion
Hoewel Bachs Johannes-Passion in opkomst is, is diens ‘grote broer’, de Matthäus, een stuk populairder. Eigenlijk is dat jammer, want, hoe mooi de Matthäus-Passion ook is, de Johannes-Passion verdient een eigen plaats in het repertoire.
Aan welke passie Bach zelf de voorkeur gaf, weten we niet. Hij voerde beide werken meerdere keren uit. De Johannes-Passion is in elk geval de eerste en dus oudste passie die hij in Leipzig schreef. Hij experimenteert hierin met het tegenover elkaar stellen van verschillende groepen, zoals een solist die een aria zingt en een ensemble dat daar doorheen een koraal zingt een speelt, zoals in de aria ‘Mein teurer Heiland, laβ dich fragen’. Deze techniek zou Bach later verder uitwerken in de dubbelkorige Matthäus-Passion.
Versie uit 1725
De Johannes-Passion klonk voor het eerst tijdens Goede Vrijdag in Leipzig in 1724. Na die eerste uitvoering volgden tijdens Bachs leven in elk geval nog drie andere uitvoeringen. De uitvoering van 1725 is het meest afwijkend: Bach herzag dat jaar het stuk ingrijpend.
Die tweede Johannes-Passion voert de Nederlandse Bachvereniging nu uit. Deze versie, waarin Bach onder meer het stralende, koninklijke openingskoor en het optimistische slotkoraal verving door een meer ingetogen koraalbewerking, sluit volgens dirigent René Jacobs veel beter aan bij de actuele situatie in de wereld.
We hopen dat deze uitvoering het begin vormt van de voorzichtige hoop op live muziek, zodat we snel weer samen in kerk of concertzaal van Bachs muziek kunnen en mogen genieten.
Nederlandse Bachvereniging o.l.v. René Jacobs – Johannes-Passion, versie 1725
Nederlandse Bachvereniging
René Jacobs, dirigent
Opname in samenwerking met de NTR vanuit Grote Kerk Naarden
Robin Johannsen, sopraan
Alberto Miguélez Rouco, alt
Daniel Johannsen (evangelist), Thomas Walker, tenor
Arttu Kataja, Johannes Kammer (Jezus), bas
René Jacobs, dirigent
Met meer dan 260 opnamen heeft de zanger, dirigent, docent en onderzoeker René Jacobs zijn naam gevestigd in de wereld van de barokke en klassieke vocale muziek. Na een opleiding in het kathedrale koor van zijn geboortestad Gent en na ontmoetingen met musici als Alfred Deller, Gustav Leonhardt en de gebroeders Kuijken focuste hij zich op het countertenor-repertoire en de muziek uit de Barok.
Als gastdirigent heeft hij opgetreden in de belangrijkste opera- en concertzalen in Europa, de Verenigde Staten en China. Zijn repertoire reikt van de vroege Barok tot Rossini, van bekende meesterwerken tot vrijwel nooit gehoorde composities. Zijn pioniersgeest en diepgaande studie van historische bronnen leveren iedere keer weer unieke uitvoeringen op. Dat geldt onder andere voor zijn veel geprezen opnamen van opera’s van Mozart, maar bijvoorbeeld ook voor zijn vernieuwende interpretaties van de passies van J.S. Bach en het Requiem van Mozart.
René Jacobs is verkozen tot Doctor Honoris Causa door de universiteiten van Gent en Innsbruck en hij ontving diverse internationale onderscheidingen. Zijn cd-opnamen worden regelmatig bekroond met prestigieuze prijzen en ook de eerste reacties op zijn recentelijk verschenen cd-opname van Beethovens Missa solemnis zijn lovend.