< Gebouw

Sixtijnse kapel van het Noorden

De vijf eeuwen oude schilderingen op het tongewelf, op 25 meter hoogte boven het schip en het koor, zijn ongekend gaaf en elk paneel is bewaard gebleven, dit is uitzonderlijk in Nederland. Het tongewelf is een kunsthistorisch, historisch en sociaal-maatschappelijk tijdsdocument uit de vroege zestiende eeuw. Het maakt van Grote Kerk Naarden de Sixtijnse Kapel van het Noorden.

Aan de noordzijde is het lijdensverhaal van Christus uit het Nieuwe Testament weergegeven. Daartegenover zijn vergelijkbare gebeurtenissen uit het Oude Testament te zien. Dit alles komt samen in de voorstelling van het Laatste Oordeel. In de middeleeuwen ziet men het Oude Testament als voorloper van het Nieuwe Testament. De vergelijkingen helpen om de Bijbelse boodschap te begrijpen.

Conditieonderzoek

Van september 2020 t/m maart 2021 heeft een team van restauratoren een conditieonderzoek uitgevoerd aan het gewelf, in opdracht van Stichting Grote Kerk Naarden. Dit vanuit de zorg dat de conditie van de 500 jaar oude verf en die van de houten drager achteruit leken te gaan. Een deel van de panelen werd met speciale digitale fotografie in kaart gebracht. In het computerprogramma Metigo Maps kon daarop alle schade worden aangetekend. Hiermee ontstond ook direct een nulmeting. Uit het onderzoek kwam naar voren dat er inderdaad verf loszit, teveel spanning op het hout staat en dat het gewelf schoongemaakt moet worden.

Restauratie 2024

Restauratie van het gewelf is essentieel om het te behouden voor de toekomst. De kwetsbare loszittende verf moet vastgezet worden en diverse andere schades moeten behandeld worden. Vanaf de zomer van 2024 staat restauratie van het hele gewelf gepland. Het gaat om 700 m2 aan beschilderde planken + de onderliggende beschilderde balken. De restauratie zal 2,5 jaar in beslag nemen en kost ruim 2 miljoen euro. Voor het bijeenbrengen van dit bedrag werft Stichting Grote Kerk Naarden bij verschillende fondsen, sponsors en particulieren. We zijn een eind op weg met de werving, en ook u kunt meehelpen!

Meer informatie

Boek Hemelbestormers

Eindelijk is er een verzameld werk over het tongewelf. Stichting Grote Kerk Naarden heeft het conditieonderzoek dat in 2020-2021 aan het gewelf is uitgevoerd, aangegrepen om een boek te maken in samenwerking met WBooks.

In het boek Hemelbestormers | Geheimen van het gewelf in de Grote Kerk Naarden duiken (kunst)historici en theologen diep in de monumentale geschiedenis van het indrukwekkende tongewelf. Wie gaf de opdracht voor het maken van de gewelfschilderingen? En hoe zijn de schilderingen en eerdere restauraties uitgevoerd? Welke lessen moesten middeleeuwse gelovigen trekken uit de Bijbelverhalen rondom geloof, liefde, trouw en verraad? En wat betekenen de afbeeldingen vandaag?

Het boek is een ideaal (relatie-)geschenk en is voor €19,95 te koop bij de lokale boekhandel (Ruysdael in Naarden, Los in Bussum), en in Grote Kerk Naarden (tijdens openstelling van het monument).

Schenkers

Zo’n kolossaal kunstwerk was kostbaar. Gilden, welgestelde families, het stadsbestuur en rijke particulieren betaalden eraan mee. In ruil werd hun familiewapen of beroepssymbool vereeuwigd in het kunstwerk. Het blauwe wapen met de witte zwaan is bijvoorbeeld van de Gooise familie Deyn. In 1518 is Steven Deyn een van de drie burgemeesters van Naarden. Verschillende wapens met een kruisboog geven aan dat het paneel door het kruisboogschuttersgilde is bekostigd. Ook beschermheilige Sint Joris is afgebeeld. Gilden hebben in die tijd vaak een eigen altaar in de kerk dat onder de afbeelding staat waaraan het gilde heeft meebetaald.

Ook de restauratie in 2024 komt tot stand dankzij verschillende sponsors.

Meer informatie

Makers

Het is niet bekend wie de schilderingen heeft gemaakt, waarschijnlijk hebben meerdere kunstenaars eraan gewerkt. De 16de eeuwers gebruiken werk van beroemde kunstenaars als voorbeeld. Bij de voorstelling van Judas’ kus, op het tweede paneel aan de noordzijde, is duidelijk een voorbeeld van Jacob van Oostsanen te herkennen. Hij is begin zestiende eeuw een van de grootste Nederlandse kunstenaars. Een houtsnede van zijn Duitse tijdgenoot Albrecht Dürer staat model voor de graflegging van Christus, vijf panelen verderop. Voor de voorstellingen uit het Oude Testament wordt vooral geput uit de Biblia Pauperum of ‘armenbijbel’, een  plaatjesboek uit circa 1470 dat als leidraad dient bij de eredienst.